Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ut potui

  • 1 potui

    I potuī pf. к posse II pōtuī dat. sg. к potus II

    Латинско-русский словарь > potui

  • 2 Féci quód potuí, faciánt melióra poténtes

    = Féci quód potuí, = Faciánt melióra poténtes
    Я сделал всё, что мог, кто может, пусть сделает лучше.
    Стихотворная парафраза формулы, которой римские консулы заключали свою отчетную речь, передавая полномочия преемнику.
    ср. Цицерон, "Письма", XI, 14: Ego plus quam feci, facere non possum. "Я больше чем сделал, сделать не могу"
    Я все собирался отвечать Вам и отблагодарив Вас за Вагие любезное и дружеское письмо насчет моего романа; а пока я медлил - судьба его определилась - и по всему видно, что напечатанная первая часть потерпела фиаско. Потому мне остается только желать, чтобы благоволение Ваше ко мне не вполне Вас ослепило. "Feci quod potui; faciant meliora potentes". (И. С. Тургенев - А. В. Головнину, 15.I 1877.)
    Фарисей может считать себя довольным, говоря: "я не таков, как сей грешник, - даю десятину на бедных, пощусь, творю омовения - а совершенство все равно не человеческое дело... Feci, quod potui! (А. В. Луначарский, Ибсен и мещанство.)
    Quod potui feci - скажу древнейшим и авторитетным крылатым выражением из совершенно чуждого языка (хотя бы оно и уже достаточно попорхало по свету). (С. В. Максимов, Крылатые слова (Предисловие).)
    Желаю Вам скорее, раз и навсегда, определить свои цели в искусстве, чтоб неуклонно стремиться к ним и успеть достигнуть хотя бы ничтожной их части. Желаю Вам найти счастия в страданиях искусства. Желаю Вам от души найти в будущем таких же искренних и любящих Вас друзей, которых Вы бросаете теперь. Будьте счастливы. Да поможет вам господь! Feci quod potui, faciant meliora potentes. (К. С. Станиславский - О. В. Гзовской, 27.V 1917.)
    Если бы Сигер написал свою трагическую биографию, он с полным правом мог закончить ее словами: "feci quod potui" (я сделал все, что мог!). Можно лишь представить себе, как много свершил бы великий Сигер, имея иные, достойные его духа возможности! (Б. Э. Быховский, Сигер Брабантский.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Féci quód potuí, faciánt melióra poténtes

  • 3 Quod potui, feci

    Что мог, я сделал.
    Его [ цензора ] дело позволить или не позволить русскому миру знать мысли Гоголя, а в каком порядке они напечатаются - это дело издателя. Вы негодуете даже на то, что в письмах Гоголя есть дублеты, что иной раз нарушена хронология, что не все вымарано. Говорю вам: quod potui, feci. Сделать больше в такое короткое время решительно невозможно. (Русское обозрение, 1897.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quod potui, feci

  • 4 Féci quód potuí

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Féci quód potuí

  • 5 Feci, quod potui, faciant meliora potentes

    я сделал все, что мог; пусть, кто может, сделает лучше

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Feci, quod potui, faciant meliora potentes

  • 6 possum

    potuī, —, posse
    1) мочь, быть в состоянии (facere aliquid Pl, C etc.)
    possunt, quia posse videntur (sc. sibi) V впосл. погов. — они могут (добиться победы), ибо они в этом убеждены
    2) быть в состоянии сделать ( multum C) или обладать (p. aliquam M)
    omnia posse C — быть всемогущим, обладать абсолютной властью
    3) иметь значение, пользоваться влиянием (apud aliquem Cs, Hirt)

    Латинско-русский словарь > possum

  • 7 possum

    , potui, -, posse
    мочь, быть в состоянии

    Latin-Russian dictionary > possum

  • 8 possum

    , potui, -, posse
      мочь, быть в состоянии
      ♦ fieri potest может статься, может быть, возможно

    Dictionary Latin-Russian new > possum

  • 9 possum

    possum, posse, pŏtŭi [potis + sum] pouvoir, être capable de.    - la conjugaison    - multum posse: être puissant, être influent.    - non possum facere quin, non possum quin: je ne peux pas m’empêcher de.    - quantum (quoad) possum: dans la mesure où je le peux.    - potest, impers.: il est possible.    - fieri potest ut + subj.: il peut arriver que.    - potest imitatus esse: il peut avoir imité.    - possum hoc facere: je pourrais le faire (mais je ne le veux pas).    - poteram hoc facere: j’aurais pu le faire (mais je ne le fais pas).    - potui hoc facere: j’aurais pu le faire (mais je ne l’ai pas fait).    - tyrannicida jure occidi potuit, Sen. Contr. 4, 7, 1: on aurait pu mettre à mort le meurtrier d'un tyran, selon la loi.    - potueram hoc facere: j’aurais pu le faire (mais je ne l’avais pas fait).    - hanc mecum poteras requiescere noctem: tu aurais bien pu te reposer cette nuit chez moi.    - credo te potuisse requiescere: je crois que tu aurais pu te reposer.    - Pompeius munitiones Caesaris prohibere non poterat, nisi praelio decertare vellet, Caes. B. C. 3, 44: Pompée ne pouvait empêcher les travaux de fortification de César sauf s'il voulait en finir par un combat.
    * * *
    possum, posse, pŏtŭi [potis + sum] pouvoir, être capable de.    - la conjugaison    - multum posse: être puissant, être influent.    - non possum facere quin, non possum quin: je ne peux pas m’empêcher de.    - quantum (quoad) possum: dans la mesure où je le peux.    - potest, impers.: il est possible.    - fieri potest ut + subj.: il peut arriver que.    - potest imitatus esse: il peut avoir imité.    - possum hoc facere: je pourrais le faire (mais je ne le veux pas).    - poteram hoc facere: j’aurais pu le faire (mais je ne le fais pas).    - potui hoc facere: j’aurais pu le faire (mais je ne l’ai pas fait).    - tyrannicida jure occidi potuit, Sen. Contr. 4, 7, 1: on aurait pu mettre à mort le meurtrier d'un tyran, selon la loi.    - potueram hoc facere: j’aurais pu le faire (mais je ne l’avais pas fait).    - hanc mecum poteras requiescere noctem: tu aurais bien pu te reposer cette nuit chez moi.    - credo te potuisse requiescere: je crois que tu aurais pu te reposer.    - Pompeius munitiones Caesaris prohibere non poterat, nisi praelio decertare vellet, Caes. B. C. 3, 44: Pompée ne pouvait empêcher les travaux de fortification de César sauf s'il voulait en finir par un combat.
    * * *
        Possum, potes, potui, posse. Povoir.
    \
        Quid scamoniae radix ad purgandum possit. Cic. Quelle puissance et vertu elle ha à purger.
    \
        Posse plurimum apud aliquem. Cicero. Avoir grand credit envers aucun.
    \
        Trecentos nummos, credo, corradi potest. Plautus. On pourroit, etc.
    \
        Fieri potest vt fallar. Cicero. Il se peult faire, ou Il peult estre que, etc.
    \
        Non potuit quin suo sermone aliquem familiarium participauerit. Plaut. Il ne s'est peu garder ou tenir.
    \
        Non sic futurum est: non potest. Terent. Il n'est pas possible.
    \
        Potest per se. Cic. Il peult de soymesme.
    \
        Quam maxime potero, dabo operam vt breue id faciam. Cic. Le plus qu'il me sera possible.
    \
        Incende hominem amabo te, quoad potes. Cicero. Autant qu'il t'est possible.
    \
        Possum scire quo profectus, cuius sis, aut quid veneris? Plaut. Ne pourroy je scavoir, etc.
    \
        Huc face, ad me vt venias, siquid poteris. Terent. S'il t'est possible.
    \
        Gratia et largitione apud Sequanos plurimum poterat. Caes. Il avoit grande authorité envers ce peuple, tant par le moyen des plaisirs qu'il avoit faict à plusieurs, que pour ses liberalitez.
    \
        Ingenio parum possum. Ci. Je n'ay pas grand esprit, Je ne peulx pas grandement de mon esprit.
    \
        Potest vt alii ita arbitrentur, ego vt ne credam tibi. Plau. Il se peult faire que, etc.
    \
        Poterat vtrunque praeclare. Cic. Touts deux se povoyent faire.
    \
        Possunt oculi, potest caput, latera, pulmones, possunt omnia. Cic. Se portent bien, Ne sont point malades.
    \
        Potin'es vt desinas? Terent. Ne te scaurois tu deporter?

    Dictionarium latinogallicum > possum

  • 10 possum

        possum (possiem, possiet, T.), potuī, posse (old potesse), irreg.    [potis+sum], to be able, have power, can: quantum valeam, quantumque possim: ut, quoad possem numquam discederem: Caesari te commendavi, ut gravissime potui, as earnestly as I possibly could: potest fieri, ut fallar, it may be: non possum quin exclamem, I cannot but: ut nihil ad te dem litterarum, facere non possum, I cannot help writing to you: aequitatem tuam non potui non probare, I could not avoid approving: non potest, it is impossible, T.: nos dignitatem, ut potest, retinebimus, as far as possible: comprendi iube (eum), quantum potest, T.: posse loqui, the power of speech, O.: posse moveri, O.—Esp., as an auxiliary, represented in English by the potential mood, to have power, be able: plurima proferre possumus, I might adduce many more, N.: munitiones Caesaris prohibere non poterat, nisi, etc., he could not have hindered, Cs.: quamquam et illud dicere poteram, might have said, L.: consul esse qui potui, nisi tenuissem, etc., might have been consul: ut, si hostem habuisset consul, magna clades accipi potuerit, L.— To be able, be strong, be powerful, have influence, be efficacious, avail, accomplish: non dubium, quin totius Galliae plurimum Helvetii possent, Cs.: quod poterant, id audebant: apud me plurimum: quoniam multum potest provisio animi ad minuendum dolorem: ad beate vivendum satis posse virtutem: non omnia possumus omnes, V. —Ellipt.: quod vi non poterant, fraude adsequi temptant, Cu.: ut collegam vi, si aliter non possent, de foro abducerent, L.
    * * *
    posse, potui, - V
    be able, can

    multum posse -- have much/more/most influence/power

    Latin-English dictionary > possum

  • 11 possum

    possum, pŏtŭi, posse, v. n. irreg. (old forms, potis sum, for possum, Plaut. Poen. 5, 2, 26; id. Curc. 5, 3, 23; so,

    potis est,

    id. Ps. 1, 1, 41:

    potis sunt, for possunt,

    id. Poen. 1, 2, 17: POTISIT, S. C. de Bacchan.: potisset, for posset, and potisse, for posse, Lucil. ap. Non. 484, 32, and 445, 29:

    potesse, for posse, very freq.,

    Plaut. Aul. 2, 4, 30; id. Cist. 1, 1, 32; id. Truc. 1, 1, 73; id. Ep. 2, 2, 43; id. Bacch. 3, 6, 30 al.; Lucr. 1, 665; 2, 225; 1010:

    possiem,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 2; id. Stich. 3, 2, 25:

    potis sis,

    id. Poen. 4, 2, 53:

    potis siem,

    id. Merc. 2, 2, 59: possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin., or Sat. v. 38 Vahl.; Plaut. As. 4, 2, 10; id. Aul. 4, 10, 17; id. Most. 2, 2, 34; 3, 2, 147; id. Men. 5, 9, 45:

    possiet,

    id. Cist. 1, 3, 37; id. Bacch. 3, 1, 3; id. Most. 1, 1, 13 al.; cf. Brix ad Plaut. Mil. 884; Fleck. Krit. Misc. p. 45 sq.—In pass.: potestur, Enn. ap. Diom. p. 380 P. (Ann. [p. 1404] v. 594 Vahl.): Pac. ap. Non. 508, 29; Quadrig. ap. id. 508, 30; Lucr. 3, 1010: poteratur, Cael. ap. Non. 508, 27: possitur, Lex. Servil. p. 59 Haubold; Scaurus ap. Diom. p. 381 P.: possetur, Quadrig. ap. Non. 508, 18) [potis-sum].
    I.
    In gen., to be able, have power; I ( thou, he, etc.) can (syn. queo):

    quantum valeam, quantumque possim,

    Cic. Fam. 6, 5, 1:

    consilio, quantum potero, labore plus paene quam potero exeubabo,

    id. Phil. 6, 7, 18:

    ut, quoad possem et liceret, a senis latere nunquam discederem,

    id. Lael. 1, 1:

    timor igitur ab iis aegritudinem potuit repellere, ratio non poterit?

    id. Tuse. 3, 27, 66.—With sup.:

    Caesari te commendavi et tradidi, ut gravissime diligentissimeque potui,

    as earnestly and warmly as I possibly could, Cic. Fam. 7, 17, 2: potest fieri, it may be, is possible:

    potest fieri, ut fallar,

    id. ib. 13, 73, 2: non possum quin, I can not but: non possum quin exclamem, ut ait ille in Trinummo (Plaut. Trin. 3, 2, 79; cf. id. Mil. 2, 2, 107); Cic. de Or. 2, 10, 39:

    ut nihil ad te dem litterarum, facere non possum,

    I cannot help writing to you, id. Att. 8, 14, 1:

    facere non potui quin tibi sententiam declararem meam,

    id. Fam. 6, 13, 1; cf.:

    non possum non: aequitatem tuam non potui non probare,

    id. ib. 1, 9, 26:

    non possum te non accusare,

    id. ib. 5, 14, 2:

    is non potest eam (mortem) non timere,

    id. Fin. 3, 8, 29.— Absol.: potest (sc. fieri), it may be, is possible:

    potest, ut alii ita arbitrentur,

    Plaut. Ps. 2, 2, 38: non, non sic futurum est;

    non potest,

    Ter. Phorm. 2, 1, 73; Plaut. Mil. 3, 1, 100 Brix; cf. id. Trin. 3, 3, 3:

    quae (mala) si potest singula consolando levare, etc.,

    Cic. Fin. 5, 28, 84:

    nos dignitatem, ut potest, retinebimus,

    id. Fam. 1, 2, 4.—Quantum or ut potest, as much or as far as possible:

    ibo atque arcessam medicum, quantum potest,

    Plaut. Men. 5, 2; id. Most. 3, 2, 71; Ter. Eun. 5, 1, 20:

    nos in senatu dignitatem nostram, ut potest in tantā hominum perfidiā, retinebimus,

    Cic. Fam. 1, 2, 4.—In urgent questions:

    possum scire, quo profectus, cujus sis, aut quid veneris?

    may I know? can I learn? pray, will you tell me? Plaut. Am. 1, 1, 190:

    possumne ego hodie ex te exsculpere Verum?

    Ter. Eun. 4, 4, 44.—
    II.
    In partic.
    A. 1.
    With neutr. acc. used adverbially (class.; cf.

    polleo): vocat me, quae in me plus potest,

    Plaut. Truc. 4, 2, 42:

    plus potest qui plus valet,

    id. ib. 4, 3, 38:

    qui tum et poterant per vim et scelus plurimum, et quod poterant, id audebant,

    Cic. Quint. 21, 69:

    quid ergo? hoc pueri possunt, viri non poterunt?

    id. Tusc. 2, 14, 34:

    qui apud me et amicitiā, et beneficiis, et dignitate plurimum possunt,

    id. Rosc. Am. 1, 4:

    plus aliquanto apud te pecuniae cupiditas, quam judicii metus potuit,

    id. Verr. 2, 3, 57, § 131; id. de Or. 2, 42, 180:

    quid aristolochia ad morsus serpentum possit,

    id. Div. 1, 10, 16:

    quoniam multum potest provisio animi ad minuendum dolorem,

    id. Tusc. 3, 14, 30:

    ad beate vivendum satis posse virtutem,

    id. ib. 5, 5, 12: multum posse ad salutem alterius... parum potuisse ad exitium, Cic. Opp. ap. Amm. 30, 8, 7.—
    2.
    In gen., and without neutr. acc. (late Lat.):

    posse litteras ejus ad perniciem, non posse ad salutem,

    App. Mag. 79, p. 324.—
    B.
    Posse aliquem, to be able to embrace one ( poet.), Mart. 3, 32.—
    C.
    Posse as subst. ( poet.):

    posse loqui,

    the power of speech, Ov. M. 2, 483:

    posse moveri = facultatem se movendi,

    id. ib. 11, 177.—
    D.
    Freq. in elliptical sentences:

    quod vi non poterant, fraude assequi temptant,

    Curt. 5, 10, 8:

    Ismenias, etsi publicis non poterat, privatis tamen viribus adjuvabat,

    Just. 5, 9, 8:

    ut auxilium quod misericordiā non poterat, jure cognationis obtineret,

    id. 28, 1, 9:

    ut collegam vi, si aliter non possent, de foro abducerent,

    Liv. 2, 56.—
    E.
    In apodosis of conditional sentences, analogous to the auxiliaries of the Engl. potential mood (v. Roby, § 1520; Zumpt, § 519).
    1.
    Indic.:

    ille potuit exspectatior venire, qui te nuntiaret mortuom (= si quis nuntiaret, etc.),

    Plaut. Most. 1, 2, 12:

    nec vero ipsam amicitiam tueri possumus, nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67:

    Pompeius munitiones Caesaris prohibere non poterat, nisi praelio decertare vellet,

    Caes. B. C. 3, 44: consul esse qui potui, nisi eum vitae cursum tenuissem, Cic. Rep. 1, 6, 10:

    (res publica) poterat esse perpetua, si patriis viveretur institutis,

    id. ib. 3, 29, 41:

    deleri totus exercitus potuit, si fugientis persecuti victores essent,

    Liv. 32, 12, 6:

    nisi felicitas in socordiam vertisset exuere jugum potuerunt,

    Tac. Agr. 31.—
    2.
    Subj.:

    qui denique ex bestiis fructus, nisi homines adjuvarent, percipi posset,

    Cic. Off. 2, 4, 14; cf.:

    ventum quidem erat eo, ut, si hostem similem antiquis Macedonum regibus habuisset consul, magna clades accipi potuerit,

    Liv. 44, 4, 9.—So when the condition is implied, or is contained in an adverbial clause:

    quae res egestati et aeri alieno tuo praeter mortem Caesaris subvenire potuisset?

    Cic. Phil. 2, 14, 36:

    quis opifex praeter naturam... tantam sollertiam persequi potuisset in sensibus?

    id. N. D. 2, 57, 142; id. Tusc. 4, 19, 44:

    plurima proferre possemus, sed modus adhibendus est,

    Nep. Epam. 4, 6:

    possem hic Ciceronis respondere verbis, sed, etc.,

    Quint. 2, 21, 14.—Hence, pŏtens, entis ( gen. plur. potentum, Verg. A. 12, 519; Claud. Laud. Stil. 2, 114), P. a.
    A.
    In gen., able, mighty, powerful, potent (class.):

    amplae atque potentes civitates,

    Cic. Inv. 2, 56, 169:

    familiae clarae ac potentes,

    Liv. 23, 4:

    amici magni et potentes,

    Suet. Aug. 56:

    ne quis ex plebe contra potentiorem auxilii egeret,

    Caes. B. G. 6, 10:

    duo potentissimi reges,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 4:

    potentissimus et clarissimus civis,

    id. Planc. 21, 51.—
    (β).
    With gen.:

    quanta sit humani ingenii vis, quam potens efficiendi quae velit,

    Quint. 12, 11, 10.—
    (γ).
    With abl.:

    Roma potens opibus,

    Ov. F. 4, 255:

    pecuniā et orbitate,

    Tac. H. 1, 73.—
    (δ).
    With inf.:

    compensare potens,

    Dig. 16, 2, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    Having power over, ruling over, master of a thing; with gen.:

    dum liber, dum mei potens sum,

    as long as I am my own master, Liv. 26, 13, 14:

    sanus mentisque potens,

    in his right mind, Ov. Tr. 2, 139:

    potens mei non eram,

    Curt. 4, 13, 23:

    potentes rerum suarum atque urbis,

    having made themselves masters of, Liv. 23, 16, 6; so, facere aliquem potentem alicujus rei, to make one master of any thing, to give one the power over a thing:

    consilii,

    id. 8, 13, 14:

    imperii,

    id. 22, 42, 12: diva potens Cypri, that reigns over Cyprus, i.e. Venus, Hor. C. 1, 3, 1:

    Naïadum potens (Bacchus),

    id. ib. 3, 25, 14:

    silvarum potens Diana,

    id. C. S. 1:

    diva potens uteri,

    i.e. Lucina, Ov. M. 9, 315:

    rerum omnium potens Juppiter,

    Tac. H. 4, 84:

    lyrae Musa potens,

    that presides over lyric poetry, Hor. C. 1, 6, 10:

    irae,

    master of his anger, Curt. 4, 2, 5:

    mariti,

    ruling her husband, Tac. A. 14, 60:

    animal potens leti,

    that can kill, deadly, Luc. 6, 485; cf. id. 5, 199 Corte ad loc.—
    2.
    Fit for, capable of any thing; with gen.:

    potens regni,

    Liv. 24, 2: hostes neque pugnae, neque fugae satis potentes caeduntur, unable either to fight or flee, id. 8, 39.—
    3.
    Partaking of, having attained a thing; with gen. ( poet.):

    pacis potentes,

    Plaut. Poen. 5, 4, 9:

    voti,

    Ov. M. 8, 80:

    jussi,

    having fulfilled the command, id. ib. 4, 509.—
    4.
    Strong, mighty, powerful, efficacious, potent (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    fortuna in res bellicas potens,

    Liv. 9, 17:

    herba potens ad opem,

    Ov. H. 5, 147:

    verba,

    id. Am. 3, 11, 31:

    herba potens adversus ranas,

    Plin. 25, 10, 81, § 130:

    passum ex uvis contra haemorrhoida potens,

    id. 23, 1, 12, § 15.— Comp.:

    nihil esse potentius auro,

    Ov. Am. 3, 8, 29:

    quaedam ad efficiendum potentiora,

    Quint. 6, 1, 26.— Sup.:

    potentissimae cantharides,

    Plin. 29, 4, 30, § 94:

    argumenta,

    Quint. 6, 4, 22.—Hence, adv.: pŏtenter, strongly, mightily, powerfully, effectually ( poet. and in post-Aug. prose):

    se ipsam potenter atque efficaciter defendere,

    Val. Max. 1, 1, 1:

    dicere,

    Quint. 12, 10, 72. — Comp.:

    aurum... perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo,

    Hor. C. 3, 16, 9; Quint. 6, 4, 18.—
    B.
    According to one's ability or powers ( poet.):

    lecta potenter res,

    Hor. A. P. 40.

    Lewis & Short latin dictionary > possum

  • 12 potus [2]

    2. pōtus, ūs, m. (poto), I) das Trinken, der Trank, immoderatus, Cic.: potui esse, Tac.: esui et potui esse, Gell.: potui dari, Cels.: aquae potui accommodatae, trinkbares, Solin. – u. prägn., das Trinken = Zechen, Plin. 21, 12 u.a. – II) meton., a) der Trank, das Getränk, oft verb. cibus aut potus, Iustin.: aut potus aut cibus, Curt.: et potus et cibus, Plin.: cibi potusque, Tac.: mulsi potus, Plin.: ex iisdem frugibus finut et potus, Plin.: disce potus medicos, Nemes. – b) der Urin, hominum, Plin. 17, 51.

    lateinisch-deutsches > potus [2]

  • 13 potus

    1. pōtus, a, um, s. poto .
    ————————
    2. pōtus, ūs, m. (poto), I) das Trinken, der Trank, immoderatus, Cic.: potui esse, Tac.: esui et potui esse, Gell.: potui dari, Cels.: aquae potui accommodatae, trinkbares, Solin. – u. prägn., das Trinken = Zechen, Plin. 21, 12 u.a. – II) meton., a) der Trank, das Getränk, oft verb. cibus aut potus, Iustin.: aut potus aut cibus, Curt.: et potus et cibus, Plin.: cibi potusque, Tac.: mulsi potus, Plin.: ex iisdem frugibus finut et potus, Plin.: disce potus medicos, Nemes. – b) der Urin, hominum, Plin. 17, 51.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > potus

  • 14 possum

    possum, potuī, posse (v. potis u. sum), können, vermögen, mit u. ohne Infin., I) im allg.: possum scire? Plaut.: facere ut possem, Cic.: ne possis infitiari dixisse, Curt.: tu (eos) securi ferire potuisti (hast es über dich gewonnen, hast dich dazu verstanden), Cic. Verr. 5, 136: plus quam potero, Cic. – fieri potest (es ist möglich), ut fallar, Cic.: non potest fieri ut non od. quin, es ist schlechterdings nötig, es muß usw., Cic.: so auch non facere possum, ut non etc., es ist nicht möglich, daß ich nicht usw. = ich muß (schlechterdings) usw., ich sehe mich durchaus genötigt, zu usw., neque facere possum, ut non sim popularis, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum, facere non possum, Cic.: so auch non possum, quin exclamem, Plaut.: aber nullo modo potest fieri prorsus (es ist ganz unmöglich), guin dos detur virgini, Plaut.: non possum non mit folg. Infin., ich kann nicht umhin, ich muß, Cic.: nihil possum nescisse, ich muß es gewußt haben, Ov. – si potes (absol.), wenn es dir möglich ist, womöglich, perfice, si potes, ut etc., Cic. – potest (absol.) = es ist möglich, es kann geschehen od. sein, vielleicht daß usw. (s. Madvig Cic. de fin. 5, 84), nos dignitatem, ut potest, retinebimus, Cic.: potest, ut commiseris, Cic.: si potest, wenn es möglich ist, Cornif. rhet., si posset, wenn es möglich wäre, Cic.: quī potest? wie ist es möglich? Cic.: quia nihil aliter possit, Cic.: non potest, es ist unmöglich, Plaut.: so auch non potest, quin obsit, Plaut. – quoad potes od. poteris, soweit es sich (von deiner Seite) tun läßt, Cic.: so auch quoad eius facere poteris, Cic.: quod (soweit) sine molestia tua facere poteris, Cic.: quod eius fieri possit, soweit es möglich ist, Cic.: quod eius sine bello posset, soweit es sich ohne Kr. tun lasse, Liv. – quantum potest, soviel-, sosehr-, sobald als möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): ebenso quantum potes, Cic. ad Att. 4, 13, 1 W (Müller quantum pote): ut... potui beim Superl. des Adv., möglichst, Caesari te commendavi, ut gravissime potui, Cic. – bei drängenden Fragen, possum scire, quo profectus (sis)? kann ich von dir wohl erfahren = wirst du mir wohl sagen? Plaut. – II) insbes.: A) vermögen = ausrichten, gelten, a) v. Pers.: multum in senatu, Liv. epit.: apud cives suos multum, Hirt. b. G.: gratiā et largitione apud Sequanos plurimum, Caes.: apud finitimas civitates largiter, Caes.: equitatu nihil posse, Caes.: cum omnia se posse censebat, als er sich für allmächtig hielt, Cic.: omnia quidem ut posses in (über) nobis, di dederunt, Liv.: deos putas pro Romanis posse, hätten Macht zum Schutz der R., Cypr. de idol. vanit. 4: qui non potest, der nichts zu leisten vermag, der Unfähige, Cic. de or. 1, 130 u. 131. – b) v. Lebl.: plus potest apud te pecuniae cupiditas, Cic.: multum potest fortuna, Caes.: exposuit, quid iniquitas loci posset, wieviel abhänge von usw., Caes.: multum fortuna potest in re militari, in bello, Caes. u. Auct. b. Alex. – u. multum (plus, plurimum), satis p. ad alqd, wirksam-, kräftig sein, wirken, Cic. u.a. – B) obszön p. alqam, Mart. 3, 32, 1 u. 3, 76, 4. – / Nicht zsgz. Formen: potesse, Plaut. Bacch. 559; most. 1015; rud. prol. 55; truc. 73. Ter. eun. 666. Lucil. 1046 u. 1327. Cic. Arat. 106. Corp. inscr. Lat. 1, 1019. lin. 9. Lucr. 1, 665 u.a. Prud. perist. 10, 803: Imper. potesto, Corp. inscr. Lat. 1, 603, 10. – Archaist. Formen: possiem, Plaut. Bacch. 762 u.a. Ter. adelph. 877 u.a.: possies, Plaut. asin. 819 u.a.: possiet, Plaut. capt. 996 u.a. Ter. Andr. 874 u.a. – potisset = posset, Plaut. mil. 884 G. Lucil. 5. 26. 203. 1050: potissit = possit, Lucr. 5, 778: potissint = possint, Lucil. 8*: potisse = potuisse, Lucil. 205. Vgl. Lachm. Lucr. p. 136. Fleckeisens Misc. S. 44 ff. (der sogar Cic. Rosc. Am. 65 u. 75 u. de imp. Pomp. 9 potissit schreiben will). – Pass. potestur = potest, mit folg. Infin. Pass., Pacuv. tr. 100. Enn. ann. 611. Scip. Afric. nach Fest. 241 (a), 26. Cl. Quadrig. ann. 3. fr. 47 ( bei Non. 508, 30). Lucr. 3, 1008: possitur, Scaur. nach Diom. 385, 30. Cato r. r. 154. Lex Acil. de repetund. im Corp. inscr. Lat. 12, 683, 16: poteratur, Cael. Antip. hist. 1. fr. 7 (v. Non. 508, 27). C. Gracch. nach Fest. 241 (a), 27. Scaur. nach Diom. 385, 30: possetur, Cl. Quadrig. ann. 1. fr. 33 (b. Non. 508, 13). – potens adi., s. bes.

    lateinisch-deutsches > possum

  • 15 praetereo

    praetĕrĕo, īre, ĭī (qqf. īvī), ĭtum    - fut. décad. praeteriet, Vulg. Sap. 1, 8 ; Juvc. 4, 159. - intr. - [st1]1 [-] passer au-delà, passer devant.    - si nemo hac praeteriit, Plaut. Cist. 683: si personne n'est passé par ici.    - praeteriens judicat, Cic. Br. 200: en passant, il juge.    - unda quae praeteriit, Ov. A. A. 3, 63: l'eau qui s'est écoulée. [st1]2 [-] passer, s'écouler, fuir (en parl. du temps).    - nox quae praeteriit, Plaut. Merc. 227: la nuit qui s'est écoulée. --- cf. Cic. Att. 13, 12, 3. - tr. - [st1]3 [-] passer devant, le long de.    - hortos praeterire, Cic. Fin. 5, 3: passer devant des jardins. --- cf. Cic. Att. 10, 4, 8.    - ripas flumina praetereunt, Hor. O. 4, 7, 3: les rivières coulent le long de leurs rives. [st1]4 [-] dépasser [à la course].    - Virg. En. 4, 157 ; Ov. M. 2, 160 ; 10, 680. [st1]5 [-] surpasser.    - Varr. R. 1, 1; Ov. P. 4,7, 51; Juv. 14, 214. [st1]6 [-] passer (en parl. du temps), trépasser.    - praeteritus, a, um: écoulé, passé.    - praeteritum tempus, Cic. CM 69: le temps écoulé.    - praeteriti viri, Prop. 2, 10, 52: les trépassés, les gens d'autrefois.    - gram. praeteritum tempus ou praeteritum seul, Quint. 1, 4, 29: le prétérit, le parfait.    - in praeteritum, Suet. Dom. 9: pour le passé.    - plur. n. praeterita, orum: le passé. --- Cic. Pis. 59 ; Br. 266 ; Div. 1, 63. [st1]7 [-] échapper.    - me (te) non praeterit + prop. inf.: il ne m'échappe pas, il ne t'échappe pas que ; je sais bien, tu sais bien que. --- Cic. Caec. 101.    - avec int. ind. te non praeterit quam sit difficile, Cic. Fam. 1, 8, 2: tu sais combien il est difficile...    - multa quae nos praeterierunt, Plin. praef. 18: beaucoup de choses qui nous ont échappé. [st1]8 [-] omettre, laisser de côté.    - praeterire nullum genus crudelitatis, Cic. Phil. 3, 4: ne laisser de côté aucun genre de cruauté.    - locus, qui praeteritus neglegentiā est, Ter. Ad. 14: un sujet qui a été laissé de côté par indifférence.    - ut nulla fere pars orationis silentio praeteriretur, Cic. Br. 88: au point que presque chaque partie du discours souleva des acclamations. [st1]9 [-] passer sous silence, ne pas mentionner.    - Cic. Verr. 3, 178 ; Prov. 6, etc.    - praetereo quod eam sibi domum delegit, Cic. Clu. 188: je laisse de côté le fait qu'il s'est choisi cette maison.    - passif impers. de Apollonio praeteriri potest ? Cic. Verr. 5, 16: peut-on passer sous silence ce qui concerne Apollonius ?    - nihil in praeteritis relinquere, Cic. Ac. 2, 45: ne rien laisser de côté.    - octo praeteritis, Liv. 27, 11. 12: huit étant omis sur la liste des sénateurs, huit étant exclus. [st1]10 [-] négliger de faire une chose.    - quae foenisices praeterierunt, Varr. R. 1, 49, 2: ce que les faucheurs ont laissé.    - avec inf. Plaut. Merc 403 ; Apul. M. 3, 23.    - avec quin praeterire non potui, quin... Caes. d. Att. 9, 6 a: je n'ai pu négliger de... [st1]11 [-] omettre qqn [dans une élection, dans une distribution, etc.], ne pas faire cas de.    - Cic. Planc. 8 ; Tusc. 5, 54 ; Phil. 2, 41.    - Philippus et Cotta praetereuntur, Caes. BC. 1, 6, 5: Philippus et Cotta sont laissés de côté.
    * * *
    praetĕrĕo, īre, ĭī (qqf. īvī), ĭtum    - fut. décad. praeteriet, Vulg. Sap. 1, 8 ; Juvc. 4, 159. - intr. - [st1]1 [-] passer au-delà, passer devant.    - si nemo hac praeteriit, Plaut. Cist. 683: si personne n'est passé par ici.    - praeteriens judicat, Cic. Br. 200: en passant, il juge.    - unda quae praeteriit, Ov. A. A. 3, 63: l'eau qui s'est écoulée. [st1]2 [-] passer, s'écouler, fuir (en parl. du temps).    - nox quae praeteriit, Plaut. Merc. 227: la nuit qui s'est écoulée. --- cf. Cic. Att. 13, 12, 3. - tr. - [st1]3 [-] passer devant, le long de.    - hortos praeterire, Cic. Fin. 5, 3: passer devant des jardins. --- cf. Cic. Att. 10, 4, 8.    - ripas flumina praetereunt, Hor. O. 4, 7, 3: les rivières coulent le long de leurs rives. [st1]4 [-] dépasser [à la course].    - Virg. En. 4, 157 ; Ov. M. 2, 160 ; 10, 680. [st1]5 [-] surpasser.    - Varr. R. 1, 1; Ov. P. 4,7, 51; Juv. 14, 214. [st1]6 [-] passer (en parl. du temps), trépasser.    - praeteritus, a, um: écoulé, passé.    - praeteritum tempus, Cic. CM 69: le temps écoulé.    - praeteriti viri, Prop. 2, 10, 52: les trépassés, les gens d'autrefois.    - gram. praeteritum tempus ou praeteritum seul, Quint. 1, 4, 29: le prétérit, le parfait.    - in praeteritum, Suet. Dom. 9: pour le passé.    - plur. n. praeterita, orum: le passé. --- Cic. Pis. 59 ; Br. 266 ; Div. 1, 63. [st1]7 [-] échapper.    - me (te) non praeterit + prop. inf.: il ne m'échappe pas, il ne t'échappe pas que ; je sais bien, tu sais bien que. --- Cic. Caec. 101.    - avec int. ind. te non praeterit quam sit difficile, Cic. Fam. 1, 8, 2: tu sais combien il est difficile...    - multa quae nos praeterierunt, Plin. praef. 18: beaucoup de choses qui nous ont échappé. [st1]8 [-] omettre, laisser de côté.    - praeterire nullum genus crudelitatis, Cic. Phil. 3, 4: ne laisser de côté aucun genre de cruauté.    - locus, qui praeteritus neglegentiā est, Ter. Ad. 14: un sujet qui a été laissé de côté par indifférence.    - ut nulla fere pars orationis silentio praeteriretur, Cic. Br. 88: au point que presque chaque partie du discours souleva des acclamations. [st1]9 [-] passer sous silence, ne pas mentionner.    - Cic. Verr. 3, 178 ; Prov. 6, etc.    - praetereo quod eam sibi domum delegit, Cic. Clu. 188: je laisse de côté le fait qu'il s'est choisi cette maison.    - passif impers. de Apollonio praeteriri potest ? Cic. Verr. 5, 16: peut-on passer sous silence ce qui concerne Apollonius ?    - nihil in praeteritis relinquere, Cic. Ac. 2, 45: ne rien laisser de côté.    - octo praeteritis, Liv. 27, 11. 12: huit étant omis sur la liste des sénateurs, huit étant exclus. [st1]10 [-] négliger de faire une chose.    - quae foenisices praeterierunt, Varr. R. 1, 49, 2: ce que les faucheurs ont laissé.    - avec inf. Plaut. Merc 403 ; Apul. M. 3, 23.    - avec quin praeterire non potui, quin... Caes. d. Att. 9, 6 a: je n'ai pu négliger de... [st1]11 [-] omettre qqn [dans une élection, dans une distribution, etc.], ne pas faire cas de.    - Cic. Planc. 8 ; Tusc. 5, 54 ; Phil. 2, 41.    - Philippus et Cotta praetereuntur, Caes. BC. 1, 6, 5: Philippus et Cotta sont laissés de côté.
    * * *
        Praetereo, praeteris, pen. corr. praeteriui vel praeterii, praeteritum, pen. corr. praeterire. Plaut. Passer oultre, ou par aupres, ou par devant quelque chose.
    \
        AEstas praeterit. Virgil. L'esté se passe.
    \
        Praeterierat iam ad ducendum aetas. Terent. Tu estois hors d'aage. \ Dies praeteriit. Terent. Le jour est passé.
    \
        Sine biduum hoc praetereat. Terentius. Laisse passer ces deux jours.
    \
        Nescis quid mali praeterieris, qui nunquam es ingressus mare. Terent. Combien tu as evité de dangers.
    \
        Praeterire aliquid. Terent. Passer quelque chose sans en dire mot, Omettre.
    \
        Praeterire silentio. Cic. Se taire de quelque chose.
    \
        Praeterire non potui quin et scriberem ad te, et illum mitterem. Cic. Je n'ay peu laisser que je, etc.
    \
        Praeteriit me haec res. Terent. J'ay oublié cela.
    \
        Et hoc te praeterit, non id solum spectari solere, etc. Cic. Et ne scais tu pas cela que, etc.
    \
        Non me praeterit, nos eam rem Ephesi expertos esse. Cic. Je scay bien que, etc.
    \
        Non me praeterit Recuperatores, etc. Cic. Je scay bien.
    \
        Animo praeterire suos annos. Ouid. Quand le courage et hardiesse surpasse l'aage, Avoir le courage plus grand et plus hardi que l'aage ne donne ou requiert.
    \
        Suffragiis praeterire, et repulsam ferre. Cicero. Perdre sa brigue.
    \
        Filium fratris praeterire. Cic. Ne luy rien laisser par testament, Ne faire aucune mention de luy en son testament.
    \
        Hos nobilitate Mago praeteriit. Cic. Les a passé et surmonté.

    Dictionarium latinogallicum > praetereo

  • 16 quicunque

    quīcumque (quīcunque), quaecumque (quaecunque), quodcumque (quodcunque)    - tmèse qua re cumque Cic. Div. 2, 7 ; quod ad cumque genus Cic. Leg. 2, 46 ; quam se cumque in partem Cic. de Or. 3, 60 II arch. quescumque plur. Cato, d. Prisc. p. 960. [st1]1 [-] relatif quel... que...    - quicumque transiliet moenia mea peribit, Liv.: quiconque franchira mes murailles périra.    - quicumque is est, Cic. Fam. 10, 31, 8: quel qu'il soit.    - quaecumque mihi proponetur fortuna, subeatur, Cic. Cat. 4, 2: quelle que soit la destinée qui m'attende, je suis prêt à la supporter.    - hoc praeceptum, cujuscumque est... Cic. Lael. 60: ce précepte, quel qu'en soit l'auteur...    - ad id, quodcumque decebit, accommodare orationem, Cic. de Or. 123, approprier le discours à tout ce que demanderont les bienséances.    - quaecumque... possunt Cic. de Or. 2, 5: tout ce qui peut...    - quicumque nati sunt, Cic. Har. 49: tous ceux qui ont vu le jour.    - quoscumque audivi, quacumque potui ratione, placavi, Cic. Q. 1, 24: tous ceux que j'ai entendus, je les ai calmés par tous les moyens que j'ai pu.    - quodcumque militum contrahere poteritis, Pomp. d. Att. 8, 12 a, 4: tout ce que vous pourrez réunir de soldats.    - sic peribit quaecumque Romana lugebit hostem: ainsi périra toute Romaine qui pleurera un ennemi.    - quoscumque adit ad suam sententiam perducit: il range à son avis tous ceux qu'il rencontre.    - di duint tibi quaecumque optes, Plaut. Trin. 436: que les dieux t'accordent tout ce que tu souhaites ! [st1]2 [-] indéfini n'importe quel.    - quorumcumque generum, Cic. Tim. 14: de n'importe quels genres.    - quamcumque in partem, Cic. Att. 3, 21: dans n'importe quel sens.    - locupletare aliquem quacumque ratione, Cic. Off. 1, 43: enrichir qqn par tous les moyens possibles.    - qui quacumque de causa ad eos venerunt, ab injuria prohibent: ceux qui, pour une raison quelconque, viennent vers eux sont à l'abri de la violence.    - quae sanari poterunt, quacumque ratione sanabo, Cic. Cat. 2, 5, 11: les plaies qui pourront être guéries, je les guérirai à tout prix.    - quacumque condicione: à n'importe quelle condition.    - cuicumque, nedum parenti, defensionem tribuendam, Tac. An. 13, 20, 3: n'importe qui, et surtout une mère, devait avoir le droit de se défendre.    - cuicumque mortalium, nedum veteri et provido duci, barbarae astutiae patuissent, Tac. An. 13, 38, 2: tout mortel, et surtout un général vieux et prudent, eût éventé cette ruse barbare.    - cf. Cic. Nat. 2, 164 ; de Or. 1, 51; Q. 2, 8, 1.
    * * *
    quīcumque (quīcunque), quaecumque (quaecunque), quodcumque (quodcunque)    - tmèse qua re cumque Cic. Div. 2, 7 ; quod ad cumque genus Cic. Leg. 2, 46 ; quam se cumque in partem Cic. de Or. 3, 60 II arch. quescumque plur. Cato, d. Prisc. p. 960. [st1]1 [-] relatif quel... que...    - quicumque transiliet moenia mea peribit, Liv.: quiconque franchira mes murailles périra.    - quicumque is est, Cic. Fam. 10, 31, 8: quel qu'il soit.    - quaecumque mihi proponetur fortuna, subeatur, Cic. Cat. 4, 2: quelle que soit la destinée qui m'attende, je suis prêt à la supporter.    - hoc praeceptum, cujuscumque est... Cic. Lael. 60: ce précepte, quel qu'en soit l'auteur...    - ad id, quodcumque decebit, accommodare orationem, Cic. de Or. 123, approprier le discours à tout ce que demanderont les bienséances.    - quaecumque... possunt Cic. de Or. 2, 5: tout ce qui peut...    - quicumque nati sunt, Cic. Har. 49: tous ceux qui ont vu le jour.    - quoscumque audivi, quacumque potui ratione, placavi, Cic. Q. 1, 24: tous ceux que j'ai entendus, je les ai calmés par tous les moyens que j'ai pu.    - quodcumque militum contrahere poteritis, Pomp. d. Att. 8, 12 a, 4: tout ce que vous pourrez réunir de soldats.    - sic peribit quaecumque Romana lugebit hostem: ainsi périra toute Romaine qui pleurera un ennemi.    - quoscumque adit ad suam sententiam perducit: il range à son avis tous ceux qu'il rencontre.    - di duint tibi quaecumque optes, Plaut. Trin. 436: que les dieux t'accordent tout ce que tu souhaites ! [st1]2 [-] indéfini n'importe quel.    - quorumcumque generum, Cic. Tim. 14: de n'importe quels genres.    - quamcumque in partem, Cic. Att. 3, 21: dans n'importe quel sens.    - locupletare aliquem quacumque ratione, Cic. Off. 1, 43: enrichir qqn par tous les moyens possibles.    - qui quacumque de causa ad eos venerunt, ab injuria prohibent: ceux qui, pour une raison quelconque, viennent vers eux sont à l'abri de la violence.    - quae sanari poterunt, quacumque ratione sanabo, Cic. Cat. 2, 5, 11: les plaies qui pourront être guéries, je les guérirai à tout prix.    - quacumque condicione: à n'importe quelle condition.    - cuicumque, nedum parenti, defensionem tribuendam, Tac. An. 13, 20, 3: n'importe qui, et surtout une mère, devait avoir le droit de se défendre.    - cuicumque mortalium, nedum veteri et provido duci, barbarae astutiae patuissent, Tac. An. 13, 38, 2: tout mortel, et surtout un général vieux et prudent, eût éventé cette ruse barbare.    - cf. Cic. Nat. 2, 164 ; de Or. 1, 51; Q. 2, 8, 1.
    * * *
        Quicunque, quaecunque, quodcunque. Cic. Quiconque, Quelconque, Chascun.
    \
        Ciceronem cuicunque eorum fortiter opposuerim. Quintil. A chascun d'eulx, Auquel d'eulx que ce soit.
    \
        Quicunque, geminatum. Cic. Quoscunque de te queri audiui, quacunque potui ratione placaui. Touts ceulx que j'ay ouy qui se plaignoyent de toy, Touts ceulx qui, etc.
    \
        Quodcunque militum contrahere poteritis, contrahatis. Cic. Tout ce que vous pourrez amasser de gents de guerre.
    \
        Quicunque in dicendo sumus. Cic. Tels que nous sommes.
    \
        Quicunque sal. Plin. De toute sorte, Quel qu'il soit.
    \
        Quaecunque mens illa fuit, Gabinii fuit. Cic. Quelle quelle ait esté.
    \
        Illa ipsa facultate, quancunque habet, etc. Cicero. Telle que tu has.
    \
        Vos in omni fortuna quaecunque erit oblata, complectar. Cic. Quelque fortune qui vous puisse advenir.

    Dictionarium latinogallicum > quicunque

  • 17 possum

    possum, potuī, posse (v. potis u. sum), können, vermögen, mit u. ohne Infin., I) im allg.: possum scire? Plaut.: facere ut possem, Cic.: ne possis infitiari dixisse, Curt.: tu (eos) securi ferire potuisti (hast es über dich gewonnen, hast dich dazu verstanden), Cic. Verr. 5, 136: plus quam potero, Cic. – fieri potest (es ist möglich), ut fallar, Cic.: non potest fieri ut non od. quin, es ist schlechterdings nötig, es muß usw., Cic.: so auch non facere possum, ut non etc., es ist nicht möglich, daß ich nicht usw. = ich muß (schlechterdings) usw., ich sehe mich durchaus genötigt, zu usw., neque facere possum, ut non sim popularis, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum, facere non possum, Cic.: so auch non possum, quin exclamem, Plaut.: aber nullo modo potest fieri prorsus (es ist ganz unmöglich), guin dos detur virgini, Plaut.: non possum non mit folg. Infin., ich kann nicht umhin, ich muß, Cic.: nihil possum nescisse, ich muß es gewußt haben, Ov. – si potes (absol.), wenn es dir möglich ist, womöglich, perfice, si potes, ut etc., Cic. – potest (absol.) = es ist möglich, es kann geschehen od. sein, vielleicht daß usw. (s. Madvig Cic. de fin. 5, 84), nos dignitatem, ut potest, retinebimus, Cic.: potest, ut commiseris, Cic.: si potest, wenn es möglich ist, Cornif. rhet., si posset, wenn es möglich wäre, Cic.: quī potest? wie ist es möglich? Cic.: quia
    ————
    nihil aliter possit, Cic.: non potest, es ist unmöglich, Plaut.: so auch non potest, quin obsit, Plaut. – quoad potes od. poteris, soweit es sich (von deiner Seite) tun läßt, Cic.: so auch quoad eius facere poteris, Cic.: quod (soweit) sine molestia tua facere poteris, Cic.: quod eius fieri possit, soweit es möglich ist, Cic.: quod eius sine bello posset, soweit es sich ohne Kr. tun lasse, Liv. – quantum potest, soviel-, sosehr-, sobald als möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): ebenso quantum potes, Cic. ad Att. 4, 13, 1 W (Müller quantum pote): ut... potui beim Superl. des Adv., möglichst, Caesari te commendavi, ut gravissime potui, Cic. – bei drängenden Fragen, possum scire, quo profectus (sis)? kann ich von dir wohl erfahren = wirst du mir wohl sagen? Plaut. – II) insbes.: A) vermögen = ausrichten, gelten, a) v. Pers.: multum in senatu, Liv. epit.: apud cives suos multum, Hirt. b. G.: gratiā et largitione apud Sequanos plurimum, Caes.: apud finitimas civitates largiter, Caes.: equitatu nihil posse, Caes.: cum omnia se posse censebat, als er sich für allmächtig hielt, Cic.: omnia quidem ut posses in (über) nobis, di dederunt, Liv.: deos putas pro Romanis posse, hätten Macht zum Schutz der R., Cypr. de idol. vanit. 4: qui non potest, der nichts zu leisten vermag, der Unfähige, Cic. de or. 1, 130 u. 131. – b) v. Lebl.: plus potest apud te pecuniae cupiditas, Cic.:
    ————
    multum potest fortuna, Caes.: exposuit, quid iniquitas loci posset, wieviel abhänge von usw., Caes.: multum fortuna potest in re militari, in bello, Caes. u. Auct. b. Alex. – u. multum (plus, plurimum), satis p. ad alqd, wirksam-, kräftig sein, wirken, Cic. u.a. – B) obszön p. alqam, Mart. 3, 32, 1 u. 3, 76, 4. – Nicht zsgz. Formen: potesse, Plaut. Bacch. 559; most. 1015; rud. prol. 55; truc. 73. Ter. eun. 666. Lucil. 1046 u. 1327. Cic. Arat. 106. Corp. inscr. Lat. 1, 1019. lin. 9. Lucr. 1, 665 u.a. Prud. perist. 10, 803: Imper. potesto, Corp. inscr. Lat. 1, 603, 10. – Archaist. Formen: possiem, Plaut. Bacch. 762 u.a. Ter. adelph. 877 u.a.: possies, Plaut. asin. 819 u.a.: possiet, Plaut. capt. 996 u.a. Ter. Andr. 874 u.a. – potisset = posset, Plaut. mil. 884 G. Lucil. 5. 26. 203. 1050: potissit = possit, Lucr. 5, 778: potissint = possint, Lucil. 8*: potisse = potuisse, Lucil. 205. Vgl. Lachm. Lucr. p. 136. Fleckeisens Misc. S. 44 ff. (der sogar Cic. Rosc. Am. 65 u. 75 u. de imp. Pomp. 9 potissit schreiben will). – Pass. potestur = potest, mit folg. Infin. Pass., Pacuv. tr. 100. Enn. ann. 611. Scip. Afric. nach Fest. 241 (a), 26. Cl. Quadrig. ann. 3. fr. 47 ( bei Non. 508, 30). Lucr. 3, 1008: possitur, Scaur. nach Diom. 385, 30. Cato r. r. 154. Lex Acil. de repetund. im Corp. inscr. Lat. 12, 683, 16: poteratur, Cael. Antip. hist. 1. fr. 7 (v. Non. 508, 27). C. Gracch. nach Fest. 241 (a), 27. Scaur. nach Diom.
    ————
    385, 30: possetur, Cl. Quadrig. ann. 1. fr. 33 (b. Non. 508, 13). – potens adi., s. bes.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > possum

  • 18 facio

    facio, fēcī, factum, ere (verwandt mit dem Stamme θε in τίθημι, ε-θη-κα), machen in der weitesten Bedeutung; dah. I) tr. u. zwar: A) zunächst von jeder äußerlichen Tätigkeit, die sich in Hervorbringung eines handgreiflichen, in die Sinne fallenden Produktes kundgibt, 1) machen = verfertigen, bauen, lectulos faciundos dare, Ter.: alci anulum, Cic.: classem, bauen, Caes.: castra, aufschlagen, Caes.: murum saxo quadrato, Liv.: pontem in Istro flumine, schlagen über, Nep.: semitam per fundum, anlegen, Plaut.: litteram, schreiben, Cic. – armis faciendis praeesse, eine Waffenfabrik leiten, Cic. – phalerae pulcherrime factae (gearbeitet), Cic. – dah. a) von der Tätigkeit des Schreibenden, niederschreiben, schriftlich aufsetzen, litteras ad alqm, an jmd. schreiben, Cic.: sermonem inter nos habitum in Cumano, Cic. – b) v. körperlicher Tätigkeit übh., wie unser machen, tun, geben, iactum, einen Wurf tun, Auct. b. Alex.: gradum, Cic.: sibi viam, bahnen, Liv.: alci transitum, jmd. durchlassen, Liv.: alci savium, geben, Plaut.: alci ventulum, zufächeln, Ter.: vela, s. 1. vēlum(Segel): significationem, ein Zeichen (Signal) geben, Caes.: impetum in hostes, machen, Liv.

    2) zeugen, erzeugen, hervorbringen, volucres ova ac pullos faciunt, legen Eier u. brüten Junge aus, Varro: asinus od. apis facit subolem, Col. u. Plin.: rapa facit cymam, treibt hervor, Col.: stercus, Mist machen, Col.: stercus facit multam herbam, erzeugt, gibt, Col.: corpus facere, s. corpus(no. I, B, 1): calorem, Wärme erzeugen, Plin.: maculas, Flecken machen (verursachen), Plin.: ignem ex lignis viridibus, Feuer machen (anmachen) aus usw., Cic. – homo ad ista expedienda factus, wie gemacht, -geschaffen (= von Natur geschickt), Cic.: ex industria factus ad imitationem stultitiae, geflissentlich den Schein der Narrheit suchend, Liv. 1, 56, 8: factus naturā et consuetudine exercitus m. Infin., Tac. ann. 14, 56. – dah. a) von der schaffenden Tätigkeit des Redners u. Dichters, machen = schaffen, bilden (s. Voß Verg. ecl. 3, 86), orationem, versus, poëma, Cic.: in versu faciendo saepe caput scabere, Hor.: orationis faciendae et ornandae auctores locupletissimi, Cic. – u. b) als gramm. t. t. von Wörtern = die u. die (Kasus- od. Tempus- od. abgeleitete) Form bilden, cur aper apri, pater patris faciat? (im Genetiv) apri bildet od. hat, Quint.: cum Alba faciat Albanos et Albenses, volo volui et volavi, Quint. (vgl. Quint. 1, 6, 13 sqq.): eadem (littera) fecit ex duello bellum, Quint.: genetivus Oedipi faciet, wird haben, Donat.: si numerum pluralem facere cogetur, Gramm. Vatic.

    3) erzielen, erwerben, gewinnen, sich machen, ex arvo aeque magno, sed male consito et minus multum et minus bonum vinum et frumentum f., Varro (vgl. ποιειν τι εκ της γης): praedam, machen, Caes.: praedas ab alqo, Nep.: rem, sich Vermögen erwerben, Hor.: lucrum, manubias sibi ex etc., Cic.: divitias ex alqa re, Plaut.: magnas pecunias ex metallis, Nep.: liberis plurimum, erwerben, Ter.: stipendia, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Sall. u. Liv.

    4) = conficere, a) aufbringen, auf die Beine bringen, auftreiben, tributum, Cic.: manum, Cic.: exercitum, Vell.: exercitum argento, Sall. in Sen. ep.: auxilia mercede, Tac. – b) eine Strecke im Raume durchmachen = zurücklegen, cursu quingenta stadia, Iustin. 11, 8, 2. – u. dav. übtr. c) eine Zeit durchmachen = zubringen, verleben, paucissimos unā dies, Sen.: annum in fuga, ICt.

    5) (als arithm. t. t.) = efficere, machen, ausmachen, Lais μυρίας δραχμὰς poposcit, hoc facit nummi nostratis denariûm decem milia, Gell. 1, 8, 5: actus quadratus undique finitur pedibus CXX; hoc duplicatum facit iugerum, Col. 5, 1, 5: quae utraeque summae in se multiplicatae quadratorum faciunt pedum viginti octo milia et octingentos (pedes), ibid. § 6.

    B) von derjenigen Tätigkeit, die sich im Hervorbringen von Handlungen und Zuständen kundgibt, also: 1) machen, tun = verrichten, ausüben, vornehmen, begehen, leisten, ausführen, zustande ( zuwege) bringen, verwirklichen (Ggstz. velle od. facere velle, beabsichtigen), α) m. allg. Objj.: ego plus quam feci facere non possum, Cic.: neque hoc in uno fecit Annaeo (tat er an usw.), sed in omnibus senatoribus, Cic.: omnia amici causā f., Cic.: id quod neque facere neque velle per sese honestum est, Gell. – β) m. Acc. subst.: opus, Feldarbeit verrichten, Ter.: iter, s. iter(Reise, Marsch): facinus, Cic.: u. so fortia facinora fecimus, M. Caes. in Fronto epist. ad M. Caes. 5. p. 68, 7 N.: caedem, furtum, fraudem, Cic.: exempla in alqm, Exempel an jmd. statuieren, Plaut.: gratulationem, abstatten, Quint.: largitionem, vornehmen, Cic.: alci medicinam, jmd. heilen, Cic.: nullus melius medicinam facit, kein Arzt versteht sich besser darauf, Plaut.: brevi dignum exitum facturos, würden sich bald ihr verdientes Ende bereiten, Suet.: initium, finem, moram, periculum u. dgl., s. fīnis, initium usw. – comitia, abhalten, Liv.: indutias, pacem, Waffenstillstand-, Frieden machen, -schließen, Cic. u.a.: seditionem, Cic.: bellum, Kr. anstiften, anfangen, Cic.; alci, jmd. in Krieg verwickeln, jmd. bekriegen (wie πόλεμον ποιειν τινι), Nep. u.a.: neque fecisse Rhodienses bellum neque facere voluisse, Gell.: proelium, ein Treffen anfangen, sich in einen Kampf einlassen, Cic., Sall. u.a.: fugam, die Fl. ergreifen, Sall. u. Liv.; aber fugam (mit u. ohne hostium u. dgl.) facere, eine Fl. bewirken, in die Fl. schlagen, Sall. u. Liv. (s. Weißenb. Liv. 21, 5, 16): deditionem, sich ergeben, Sall.: nomina, s. nōmen. – imperata, ausführen, Caes.: promissum, erfüllen, Cic. – quas res neque solverunt neque fecerunt (leisteten), Liv. – γ) m. Advv.: multa impure atque taetre, Cic.: vel facere quod non optime possis, vel facere quod non pessime facias, humanitatis est, Cic.: ut nihil intemperanter, nihil effeminate faciam, optabo, Sen. – δ) m. quid in Fragesätzen: αα) quid facis? was beginnst du? Ov. fast. 2, 386 u. ö. – ββ) quid faciam? was soll ich tun od. anfangen? quid facerem? was sollte ich tun? was zu tun? (von solchen, die ratlos sind u. mit Ratlosigkeit sich entschuldigen), s. Ruhnk. Ov. her. 8, 50; 10, 59: quid faciam infelix? Ov.: quid facerem? Verg.: sed tu quid faceres? Ov. – ε) fac. de alqo od. de alqa re, bl. alqo od. alqā re, alci od. alci rei, cum alqa re, mit jmd. od. etw. tun, machen, anfangen, gew. in Fragesätzen (s. Bünem. Lact. 2, 3, 3), quid de puero era tua fecit? Plaut.: quid de eo facies? Lact.: quid de his faciunt facturive sunt? Lact.: quid de praeda faciendum censerent? Liv.: quidnam facerent de rebus suis? was sie in ihrer Lage tun sollten? Nep. Them. 2, 6. – nescit quid faciat auro, Plaut.: quid illis faciat ceteris (Dat.), Plaut.: quid hoc homine od. huic homini facias? was will man od. willst du mit dem M. anfangen? Cic.: quid faceret Chrysippus huic conclusioni? was könnte Chr. gegen diesen Schluß einwenden? quid hic cum tragicis versibus et syrmā facis? Valer. com.: quid hic homo tantum incipissit facere cum tantis minis? Plaut. – ζ) prägn., m. quid od. m. allgem. Acc., tun = begehen, verbrechen, sündigen, quid feci? nihil feci, Plin. ep.: quid feci? quid commerui aut peccavi pater? Ter.: quid fecit? Ter.: faciunt hi plura, Iuven.

    2) insbes.: a) eine Feierlichkeit veranstalten, cenas, Cic.: ludos, Cic.: sacra od. sacrificium od. res divinas, ein Opfer vollziehen, opfern ( ἱερὰ ῥέζειν), Cic. (vgl. Fabri Liv. 22, 10, 3 sqq.; u. absol. s. unten no. III, 4). – b) etw. als gewöhnl. Geschäft betreiben, treiben, ausüben, praeconium (Geschäft eines Ausrufers), argentariam, Cic.: medicinam, als Arzt praktizieren, Phaedr. Vgl. Gräve Cic. Verr. 5, 18, 46 und die Auslgg. zu Phaedr. 1, 14, 2.

    3) bewirken = bereiten, verschaffen, nomen, cognomen alci rei, geben, Liv.: alci auspicium, jmd. zu etw. auffordern, veranlassen, Hor.: dci negotium, s. negōtium: silentium, verschaffen, Liv.: orationi audientiam, Gehör verschaffen, Cic.: alci famam prompti ingenii, Quint.: favorem, Liv.

    4) jmdm. etw. geben, gewähren, potestatem (Erlaubnis), Cic.: commercium sermonis, Liv.: alci gratiam alcis rei (Verzeihung, Nachsicht), Cic.

    5) einen Körper- od. Gemütszustand an od. in jmd. erregen, rege machen, erwecken, einflößen, alci fletum, jmd. zum Weinen bringen, Col.: alci dolorem, Cic. ad Att. 11, 8, 2: alci desiderium alcis rei, Liv.: alci fidem, bei jmd. Glauben erwecken = jmd. (von etw.) überzeügen, Cic.: hosti audaciam, Liv.: divitiae animos (Mut) faciunt, Liv.: spiritus (hohen Mut), Liv.: spem, Cic. u. Liv.: curam, Tac.: taedium, stomachum, Cic.: iram, Quint.: metum, Cels. u. Tac.: metum insidiarum, Liv.: timorem, Liv.: suspicionem, Cic.

    6) machen, bewirken, es fertig bringen, dahin arbeiten, daß usw., lassen, a) m. ut u. Konj., faciuntne intellegendo ut nihil intellegant, Ter.: facis, ut rursus plebes in Aventinum sevocanda esse videatur, Cic.: splendor vester facit, ut peccare sine summo rei publicae periculo non possitis, Cic.: alterum facio, ut caveam, alterum, ut non credam, facere non possum, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum facere non possum (ich kann es nicht über mich gewinnen), Cic. – dah. facere ut nicht selten gebraucht, um den Begriff der Tätigkeit nachdrücklicher hervorzuheben, facite, ut mores eius et vultum recordemini, macht, daß ihr euch erinnert = erinnert euch, Cic. – u. facio ut etc. m. einem Adi. od. Adv. = ich verstehe mich dazu, zu usw., invitus feci, ut Flamininum e senatu eicerem, Cic.: itaque feci non invitus, ut prodessem multis rogatu tuo, habe mich ganz gern dazu verstanden, Cic.: facio libenter, ut per litteras tecum colloquar, Cic. – b) m. bl. Konj.: immo illi mitem faxo faciant fustibus, Afran. fr.: ego faxim ted Amphitruonem malis esse quam Iovem, Plaut.: haud sibi cum Danais rem faxo et pube Pelasgā esse ferant, Verg.: fallat eam faxo, Ov.: faxo sciatis, Petron.: et ita ultima sit, faciam, Veneris concordia vestrae, Ov.: di facerent, sine patre forem! Ov.: der Imperat. fac (facito) mit folg. Konjunktiv als Umschreibung eines affirmativen Imperativs, unser mache od. tue dafür, daß usw., od. laß mit folg. Infinitiv, certum hominem ad eum mittas face, Nep.: fac sciam, tue mir zu wissen, laß mich wissen, Cic.: surculos facito sint longi binos pedes, mache, daß sie sind, od. laß sie sein, Cato. – c) fac. m. folg. ne od. quo u. Konj., non fac. m. folg. quin od. quo minus u. Konj., luctus facit ne dubitem, Acc. fr.: quod ne permittat in hostem, ipsa facit gravitas, Ov.: mors faciet ne sim, cum venerit, exsul, Ov.: nach dem Imperat. (vgl. no. b), tu fac ne ventis verba profundam, Lucr.: fac ne quid aliud cures hoc tempore nisi ut quam commodissime convalescas, Cic.: per se quisque sedulo faciebant, quo illam mihi lenirent miseriam, Ter. – non enim faciam, quin scias, ich werde es nicht fertig bringen (nicht über mich gewinnen), dich in Unwissenheit zu lassen, Plaut.: numquam quisquam faciet, quin soror ista sit germana huius, nimmer wird es jemand fertig bringen (beweisen), daß sie nicht usw., Plaut. (vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 283 u. 473): facere non possum (ich kann nicht umhin), quin cotidie ad te mittam (litteras), Cic.: facere non potui, quin tibi voluntatem declararem meam, Cic.: neu quis facito, quo minus ei oetantur (= utantur) fruantur habeant, Corp. inscr. Lat. 1, 200. no. XI (p. 79). – d) m. Acc. u. Infin. (s. Ruhnken Ov. her. 17, 174), vel carnuficinam hunc facere possum perpeti, Plaut.: qui nati coram me cernere letum fecisti, Verg.: noc me telum flere facit, Ov.: illum forma timere facit, Ov.: desiderium facit macrescere volucres, Varro: u. nach dem Imperat. (vgl. no. b), mel Atticum ter intervere facito, Col.: noch dem Fut., succum mori agrestis paulum facies defervere, Pallad.: quae res scissuris eos faciet aperiri, Pallad. – e) faxo m. folg. Indic. Fut. (s. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 854), temperi ego faxo scies, Plaut.: iam faxo hic aderit, Ter.: immo vero indignum iam facinus faxo ex me audies, Ter. – f) m. Infin., facias videre Romam, Corp. inscr. Lat. 8, 2632: m. Infin. pass., remitti fecit, Amm. 27, 7, 3.

    7) machen, darstellen, lassen, m. folg. Acc. u. Infin., v. Künstlern, fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Verg.: stare deum pelagi longoque ferire tridente aspera saxa facit, Ov.: v. Schriftstellern, qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum, Ter.: quem tamen Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulisse, Cic.: quem in suis libris fecit (Cicero) de re publica disputare, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4 in.: quos loqui facit in ea disputatione, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4.

    8) zum Ausdrucke der bloß gedachten od. angenommenen Wirkung, mit folg. Acc. u. Infin., a) lassen = den Fall setzen, annehmen, voraussetzen, esse deos faciamus, Cic.: fac, quaeso, qui ego sum, esse te, Cic. – b) sich stellen, als ob usw., se facit esse venustum, Catull. 97, 9: facio me alias res agere, ich tue (stelle mich), als ob ich usw., Cic. ep. 15, 18, 1.

    9) (= efficere) bewirken, beweisen, haec enim ratio facit lunam non habere lumen proprium, Macr. somn. Scip. 1, 19, 9.

    10) mit dopp. Acc., a) mit einem Subst. als Acc. ber Wirkung, jmd. od. etw. zu etw. machen, α) übh.: alqm consulem, jmd. zum K. machen (sowohl v. Volke als v. einem einzelnen, der bewirkt, es durchsetzt, daß jmd. K. wird, s. Ellendt Cic. de or. 2, 66, 268), Cic.: alqm regem Epiri, Iustin.: alqm reum, in den Anklagestand versetzen, Cic.: alqm heredem, zum E. machen = einsetzen, Cic.: alqm testem, zum Z. nehmen, Ter. u. Liv.: Siciliam provinciam, zur Provinz machen, Vell.: captivum de rege facturi videbantur, Iustin.: im Passiv m. dopp. Nom., de accusatore Scipionis venerator factus est, Val. Max.: u. ohne Prädikat, si ille factus esset (sc. consul), dazu (zum Konsul) gemacht worden wäre, Cic. Muren. 50; vgl. Cic. Planc. 9 u. 14. – β) vorgeblich zu etwas machen, für etwas ausgeben, me unum ex iis feci, qui etc., ich gab mich aus für einen usw., ich tat, als wäre ich einer usw., Cic.: facio te apud illum deum, Ter.: ut puellae unum me facerem beatiorum, um mich als einer von den Wohlhabenden aufzuspielen, Catull. 10, 17: et se facit venustum, spielt sich als schöner Mann (als Adonis) auf, Catull. 97, 7.: verbis se locupletem f., sich reich machen, Cic. – b) mit einem Adi. od. Partic, im Acc. zur Angabe der Wirkung, des Zustandes, der an jmd. hervorgebracht wird, animum dubium, zweifelhaft machen, Cic.: alqm sanum, disertum, Cic.: alqm peritum alcis rei, geschickt machen in usw., Nep.: alqm certum, certiorem, s. certusno. II, B, 3, b. S. 1097 (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 16): u. certum od. certius facere alci, s. certusno. II, B, 3, a, α S. 1096 (vgl. Brix Plaut. Men. 764. Lorenz Pseud. 16): alqm scientem, Plaut. asin. 48. Ter. heaut. 873: alqd planum, deutlich machen, Quint. – selten mit einem Adv., wie alqd palam, offenbar machen, Nep. – Partiz. factus m. dopp. Voc., o tu lectule deliciis facte beate meis! Prop. 2, 15, 2. – c) mit einem Partic, od. Adi. im Acc. zur Bezeichnung der Tatigkeit, in der jmd. od. etw. dargestellt wird, Xenophon facit Socratem disputantem etc., stellt dar, führt ein als behauptend usw., Cic. (vgl. oben no. 7): alqm od. alqd missum, s. mittono. II, A u. B: alqd reliquum, s. reliquus: u. so ademptum tibi iam faxo (= adimam) omnem metum, Ter.: faxo tali eum mactatum (mactabo) atque hic est infortunio, Ter.

    11) etwas zum Eigentum jmds. machen, jmd. in Besitz von etwas setzen, mit Genet. des Besitzers, tota Asia populi Romani facta est, fiel dem röm. Volke anheim, Cic.: Graeci optionem Carthaginiensium faciunt, legen die Wahl in die Hände der K., Sall.: facere alqd potestatis od. dicionis suae, in seine Gewalt od. Botmäßigkeit bringen, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 53, 6): ebenso alqm sui iuris, jmd. sich untertan machen, Vell.: omnia arbitrii sui, seiner Willkür untertan machen, Liv.: alqd sui muneris od. beneficii sui, etw. als sein Geschenk, seine Wohltat betrachten lassen, Tac. u. Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 13, 4, 9): alqm proprii iuris, selbständig-, unabhängig machen, Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 9, 1, 3). – Aber auch mit dem Pron. possess., alqam terram suam, ein Land sich unterwerfen, Caes.: alqm suum, sich jmd. zum Freunde machen, Ter.: neque gloriam meam, laborem illorom faciam, ich werde nicht mir den Ruhm nehmen, ihnen die Mühe lassen, Sall.

    12) einen gewissen Wert auf etwas legen (vgl. unser »sich wenig aus etwas machen« u. dgl.) = so u. so achten, schätzen, si aliter nos faciant, quam aequum est, Plaut. – u. bes. mit Genet. des Wertes, parvi, minimi, pluris, maximi, nihili, Plaut., Cic. u.a.: nec pluris nunc facere Camillum hoc bellum, kümmere sich ebensowenig um usw., Cic. – Hierher gehören wohl auch die Formeln: aequi bonique f. alqd, mit etwas zufrieden sein u. dgl. (s. aequusno. II, 2, b a. E), Cic.: lucri, gewinnen, Nep.

    13) die Wirkung der Tatigkeit als eine reflexive gedacht = etwas leiden, erleiden, (vgl. unser »er hat sich Schaden getan«), parietes vitium faciunt, werden schadhaft, Plin.: naufragium f., Schiffbruch leiden, Cic. u.a.: damnum, detrimentum, Schaden leiden, Cic. u.a. (nicht hierher, sondern oben zu no. B, 1 gehört iacturam f., s. iactūra).

    14) wie das deutsche tun u. das griechische ποιειν, so steht auch facere im zweiten Redegliede, wenn das Verbum des ersten Gliedes im zweiten bleibt u. man die Wiederholung desselben Wortes vermeiden will, wo also facere den allgemeinen Begriff eines Verbums bezeichnet (wenn auch im Verbum kein »Tun« liegt) u. seine nähere Bestimmung aus dem vorhergehenden Satzgliede empfängt, wie: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo ducere pecuniam: nostrates philosophi facere non potuerunt? konnten es nicht tun (= konnten das Geld nicht verachten), Cic.: cum collega consentiente (sicut milites faciunt, wie die S. tun) hostibus obviam ire, Cic.: me, ut adhuc fecistis, audiatis, Cic.: incumbite in causam, ut facitis, Cic. Vgl. Heusinger Cic. de off. 1, 1. Kühner Cic. Tusc. 4, 31. Wopkens Lectt. Tull. 1, 3. p. 17 H. Orelli Hor. sat. 1, 1, 63 sq. Ruhnken Ov. her. 11, 31.

    II) (spätlat.) v. refl. (se) facere alqo, wohin ma chen = sich begeben, intra limen sese facit, Apul. met. 5, 2: homo meus coepit ad stelas facere, Petron. 62, 4: ad illum ex Libya Hammon facit, Tert. de pall. 3. Vgl. Oudend. Apul. met. 5, 2. p. 321. Salmasius Tert. de pall. 3. p. 206 (ed. Lugd. Bat. 1656).

    III) intr.: 1) = εργάζεσθαι, arbeiten, Feldarbeit verrichten, Ter. heaut. 60 (73 opus facere).

    2) handeln, handelnd auftreten, deus, qui primitus operatur ac facit, Chalcid. Tim.: qui, cum cogitasset, facere auderet, Nep.: facto non consulto in tali periculo opus esse, Sall.: opus est facto, Komik.: quoniam, ut aiunt, dei facientes adiuvant, Varro: ratio faciendi, Quint. – m. Advv. – irgendwie handeln, nequiter, schlechte Streiche spielen, Plaut.: bene et benigne, Plaut.: illiberaliter, Ter.: arroganter, Caes.: sedulo, Ter.: humaniter, bene, praeclare, amice, Cic.: iucunde, Plin. ep.: recte, Ter. u. Cic.: seu recte seu perperam, Cic.: fortius, quam locutus est, fecit, Curt. – alci bene, gegen jmd. gut handeln, jmdm. dienen, nützen, Ter.; Ggstz. male alci, jmdm. schaden, Plaut.: alci aegre, jmdm. wehtun, ihn kränken, Ter.: ex voluntate alcis, Liv.: e re publica, Liv.: adversus rem publicam, Caes.: contra rem publicam, Sall.: adversus senatus consultum, Liv.: animo bono, Nep.: animo optimo, Cic.: more tuo, Plaut.: iure, Acc. fr. u. Quint.: lege, Quint.: malā fide, Nep.

    3) facere cum od. ab alqo, mit jmd. od. auf jmds. Seite tätig sein, mit jmd. es halten, zusammenhalten, auf jmds. Seite od. Partei sein, jmd. unterstützen, begünstigen, cum alqo, Cic., Nep. u.a.; ab alqo, Cic. u.a. (so auch illinc od. unā facere, auf seiner Seite stehen, es mit ihm halten, Cic. ad Att. 7, 3, 5 W.; Sull. 36); Ggstz. facere adversus alqm, es wider jmd. halten, die Gegenpartei begünstigen, Nep. Eum. 8, 2 (dazu Bremi): eae res contra nos ambae faciunt in hoc tempore, Cic. Quinct. 1.

    4) eine Opferhandlung vornehmen, mit Dat. der Gottheit, der man opfert (wie ῥέζειν τινί), m. Acc. der Sache, die man opfert, od. mit Abl. des Opfers, mit dem man opfert, qui faciet quando volet, quāque lege volet, facito, Plebisc. vet. bei Liv. 22, 10, 3. – fac. dis, Plaut.: Iunoni Sospitae, Cic.: Marti et Robigini, Tert. – grandia liba Pali, Ov.: bidentes Herculi propter viam, Laber. fr.: Iovi Victori pocillum mulsi, Liv.: pro populo faciens quantum Saufeia bibebat, Iuven. – fac. agnis, Plaut.: catulo, Col.: fac. Iovi bidenti verre, Pompon. com. fr.: agnā Iovi, Varro LL.: vitulā pro frugibus, Verg.

    5) euphem., vollenden = sterben, faciendum (faciundum) fuit od. faciundum hoc fuit, Anthol. epigr. II. no. 63–66 (Rhein. Mus. 27, 131 f.).

    6) obszön: a) suae rei causā facere, zu Stuhle gehen, kacken, Petron. 47, 4 u. 66, 2. – b) v. Beischlaf, Catull. 110, 2 u. 5. Pers. 4, 48. Iuven. 7, 239. Petron. 9, 9; 45, 8; 87, 9.

    7) zu od. für etw. passen, geschickt sein, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat., v. leb. Wesen, alii ad aprum, alii ad cervum canes faciunt, einige sind Saufänger (Saurüden), andere Schweißhunde, Sen. exc. contr. 3. praef. § 9: Aurelianus ad nostra iam non facit tempora, Vopisc. Aurel. 8, 3: v. Lebl., Medeae faciunt ad scelus omne manus, Ov.: ad talem formam non facit iste locus, Ov.: haec aetas optime facit ad haec studia, Sen.: quod belle facit ad versum, Sen.: quorumdam contumelia non facit ad aulam, Sen.: m. Dat., non faciet capiti dura corona meo, Prop. 3, 1, 20.

    8) zu, für, gegen od. bei etw. tun, wirken, nützen, helfen, dienlich, förderlich, nützlich sein, absol., od. m. ad, in, adversus u. Akk., od. m. bl. Dat., a) übh.: nec caelum nec aquae faciunt nec terra nec aurae, weder das Klima bekommt mir, noch usw., Ov.: multum viva vox facit, Sen.: fecit aliquid et materia, Sen.: quid stemmata faciunt? Iuven.: quid faciunt leges, ubi etc.? Petron.: dicite, pontifices, in sancto (Tempel) quid facit aurum? Pers.: mire facit (es tut eine außerordentliche Wirkung) in peroratione confessio, Quint. – illa ad publicos usus facientia, Pacat. pan.: quorum (oppidorum) mentio tantum ad ordinem facit, Mela: faciunt in hunc usum arundinum quoque folia, Col. – incolumi Rhodos et Mitylene pulchra facit, Hor. – m. Infin. (als Subj.), plurimum facit diligenter nosse causas, Quint. 6, 4, 8: adversus omnia tela, adversus omnium hostium genus facit mortem contemnere, Sen. ep. 36, 8. – b) als mediz. t. t., id bene faciet, Cato: quod idem remedium optime facit exemptā stirpe, Col. – hic sucus facit (ist gut, schlägt an) ad difficultatem urinae, Plin.: quicquid ad salivam facit, Petron.: nihil aeque facere ad urinae morsum, Suet.: medicamentum quod proprie adversus solutionem stomachi facit, Scribon. – radix coeliacis praeclare facit in cinere tosta, leistet den Unterleibskranken vortreffliche Dienste, Plin.: feniculi suci cyathus unus potui datus mirifice pulmoni facit, Plin. Val.

    / Alter Imperat. face, zB. Enn. ann. 20*. Plaut. asin. 605 u. ö. Ter. Andr. 680 u. ö. Cato r. r. 7 u. 32, 1 ö. Catull. 36, 16. Nep. Paus. 2, 4. Ov. her. 2, 98 u. ö. (als veraltet angef. bei Quint. 1, 6, 21; vgl. Mart. Cap. 3, § 320). – Arch. Fut. faciem, Cato bei Quint. 1, 7, 23 (die besten Hdschrn. facie, wofür Bergk Beitr. 1, 153 faciee schreiben will). – Arch. Perf. fecei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. – Arch. Konj. Perf. faxim (= fecerim), Enn. fr. scen. 308. Plaut. Amph. 511; aul. 420. Ter. adelph. 887. 896. – Archaist. Fut. exakt. faxo (= fecero), Afran. com. 67. Plaut. Amph. 355. Ter. Andr. 854. Verg. Aen. 9, 158. Ov. met. 3, 271. Petron. 95, 3. Sil. 17, 235: faxis, Naev. com. 47. Pacuv. tr. 123. Plaut. capt. 124. Ter. Andr. 753. Hor. sat. 2, 3, 38: faxsit, XII tabb. 8, 4 (bei Gell. 20, 1, 12). Pacuv. tr. 424. Acc. tr. 556; od. faxit, Lex Num. Pomp. bei Paul. ex Fest. 6, 2. Plaut. capt. 622. Ter. heaut. 198: faximus, Plaut. truc. 61: faxitis, Formul. vet. bei Liv. 23, 11, 2 u. 29, 27, 3: faxint, in der Formel di faxint, Plaut. Amph. 632; vidul. fr. 2, 31 St. Ter. heaut. 161. Cic. Verr. 3, 81 u. ep. 14, 3, 3. – Passiv facitur, Nigid. comm. gr. bei Non. 507, 15: faciatur, Titin. com. 97. Petron. 71, 10: faxitur (= factum erit), Formul. vet. bei Liv. 22, 10, 6. – Das Passiv von facio vertritt fio, w. s.

    lateinisch-deutsches > facio

  • 19 quantus

    quantus, a, um ( aus quam u. der Adjektivendung tus), relat. und fragendes Adjektivpronomen, von welcher (relativen) Größe, wie groß, I) relat. = ὅσος, A) im allg., von räumlicher Größe, wie groß u. (ohne korresp. tantus) so groß wie, von numerischer Größe u. von numer. Werte, wie groß, wieviel, wie beträchtlich u. dgl., so groß, so beträchtlich wie usw., v. der Zeitgröße, -dauer, wie lange, so lange wie usw., von intensiver Größe (Stärke, Bedeutung, Bedeutenheit), wie groß, wie stark, wie bedeutend, so groß wie, so stark-, so sehr usw. wie usw., 1) adi.: α) in der Korrelation m. tantus oder tam, s. tantus, tam. – β) m. ausgelassener Korrelat. (s. Weißenb. Liv. 9, 37, 2): (crocodilus) parit ova, quanta anseres, ebenso große Eier wie die G. (legen), Plin.: qualis quantusque Polyphemus... alii (poet = tales tantique sunt alii), Verg. – ut ab eo acciperent... exercitum et pecuniam, quantam vellent, Cic.: quantus non umquam antea exercitus ad Sutrium venit, ein so großes Heer wie noch nie, Liv. – nox acta, quanta fuit, so lange sie dauerte, die ganze lange Nacht, Ov. her. 12, 58. – clavum adactum, quantā libeat vi, arbori statim exsilire, cum etc., Plin. – quanto opere, s. quantopere. – quantus bei posse statt quam zur Verstärkung des Superl. des Adi. u. Adv. = so sehr wie möglich, so sehr wie nur immer, möglichst, αα) in der Korrelat, mit tantus, s. tantus. – ββ) ohne Korrelat.: quantā maximā potui celeritate, so schnell, wie ich nur immer konnte, Liv.: quanto maximo cursu posset, Curt. Vgl. Drak. Liv. 7, 9, 8; 9, 10, 10; 42, 15, 1. Mützell Curt. 3, 8 (21), 16. – u. quantā maxime poterat vi, Liv.: quanto maxime posset moto pulvere, Liv. – quantus quantus, so groß od, so viel auch immer, tu quantus quantus, nihil nisi sapientia es, du lauter Weisheit, jeder Zoll, vom Kopf bis zum Fuß, Ter. adelph. 394: quanta quanta haec mea paupertas est, tamen etc., Ter. Phorm. 904: quantum quantum ad eum erit delatum, Plaut. Poen. 738: quanti quanti, Corp. inscr. Lat. 4, 3061. – 2) neutr. quantum subst., a) Nom. u. Acc. quantum, wieviel, so viel (wie), α) in der Korrel. m. tantum, s. tantum unter tantus. – β) außer der Korrel. m. Genet. od. absol., hoc, quantum est ex Sicilia frumenti hornotini, exaraverunt, Cic.: illis, quantum importunitatis habent, parum est, impune male fecisse, bei ihrer so großen Frechheit, Sall.: quantum est hominum optime optimorum, so viel es ihrer gibt, Plaut.: vgl. ut te quidem omnes di deaeque, quantum est, perduint, Plaut. – u. in den parenthet. Ausdrücken quantum audio, qu. intellego, qu. ego intellegere possum, Ter., quantum conicio, Sall. fr., qu. ego sentio, Cic., qu. ego opinione auguror, Cic. u. dgl.: ferner quantum in me (te) est, soviel an mir (dir) liegt, soviel mich betrifft, Cic.: quantum ad Pirithoum, Phaedra pudica fuit, soviel od. was den P. anlangt, Ov.: quantum ad Iudaeos, so viel die J. betraf, Tac.: notum ignotumque, qu. ad ius hospitis, nemo discernit, Tac.: nihil, quantum ad ipsas virtutes, plurimum inter illa, in quibus virtus utraque ostenditur, Sen. – in quantum (ες ὅσον), inwieweit, insoweit, so weit wie, inwiefern, sofern, αα) in Korrel. m. in tantum, s. tantus. – ββ) außer der Korrel., pedum digitos in quantum quaeque secuta est, traxit, Ov.: in qu. posset, Sen. rhet., potuerit, Plin. ep.: in qu. maxime potest, Quint.: in qu. satis erat, Tac.: in qu. opus est, Tac. Vgl. die Auslgg. zu Tac. dial. 2. Spalding Quint. 2, 10, 4 not. cr. – b) Genet. pretii quanti, um wieviel, wie teuer, wie hoch, um so viel, so teuer, so hoch wie, in der Korrel. m. tanti, s. tantus unter tantus. – u. m. tantus, quanti locaverint, tantam pecuniam redemptori solvendam, Cic. – quanti quanti, so hoch, wie es auch sei, sed quanti quanti, bene emitur, quod necesse est, Cic. ad Att. 12, 23, 3. – c) Abl. quanto, um wieviel, bei Komparativen u. Komparativbegriffen, in der Korrel. mit tanto, je... desto, s. tantō unter tantus. – u. mit eo, je... desto, qu. longius discederent, eo etc., Liv.: quanto magis... eo celerius, Pompeius in Cic. ep. – u. bei anderen Komparativbegriffen, quanto ante, Cic.: qu. secus, Cato fr.: qu. aliud, Quint. – und quanto magis (um so mehr) philosophi delectabunt, si etc., Cic. Acad. 1, 10. – 3) neutr. quantum adverb., a) wieviel, so viel, wie weit, so weit, in der Korrelat, mit tantum u. tanto, s. tantumu. tanto unter tantus. – u. bei Komparat. (statt quanto) in der Korrel. m. eo, je... desto, qu, longius procederet, eo etc., Liv. – u. quantum = quanto magis, je mehr, in der Korrel. mit tanto magis, s. Liv. 32, 5, 2, u. ohne Korrel., quantum... et minus, s. Liv. 44, 36, 5. – b) in wie oder so weit, in wie od. so fern, nisi qu. usus necessario cogeret, Liv.: qu. per commodum rei publicae fieri posset, Liv.; vgl. Fabri Liv. 22, 12, 8. – c) = quam bei posse zur Verstärkung des Superl., zB, qu. plurimum potest, so sehr wie möglich, Sen.: qu. maxime accelerare poterat, so schnell er konnte, Liv.: qu. plenissime potest, so voll wie möglich, Cels. – u. bei posse elliptisch, α) = quam primum, so bald (schnell) wie, quantum potes (so bald od. so schnell wie möglich) abi, Ter. adelph. 350: u. so quo animo consules ferant hunc σκυλμόν, scribas ad me, qu. pote, Cic. ad Att. 4, 13, 1: so auch oft quantum potest, so viel, so sehr, so bald (so schnell) wie möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Ussing Plaut. Amph. 964. Spengel Ter. Andr. 863. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): u. quantum pote, Komik. u. Fronto: quantum potis, Plaut. Bacch. 348 Fl. (Ussing quantum potest). – β) parenthet., ea, quantum potui (sc. facere), feci, das habe ich nach Kräften getan, Cic. Acad. 1, 8 u.a.: so auch et is mihi suadet nuptias quantum queam (so sehr wie möglich) ut maturem, Ter. Andr. 577 (u. so quantum queat, Ter. eun. 844).

    B) emphat., so klein od. gering wie, so wenig wie, nequaquam cum quantis copiis ante tenuerat ad Pachynum classem, Liv.: quanta mea sapientia est, nach meiner geringen Einsicht, Plaut.

    II) interrog. = πόσος, wie groß? wieviel? A) im allg.: 1) adi.: α) in direkter Frage, bes. im Ausruf, qualis oratoris et quanti hominis in dicendo putas esse, historiam scribere? Cic.: quot, quantas, quam incredibiles hausit calamitates! Cic.: qui sermo! quae praecepta! quanta notitia antiquitatis! Cic.: at tibi curarum milia quanta (wieviel tausend S.) dabit! Prop. 1, 5, 10: quanta milia hominum credamus fuisse, qui etc., Lact. 3, 19, 23; u. so Ps. Apul. Ascl. 37 u.a. Spät., bes. Eccl. – Plur. quanti, ae, a, für quot, s. Broukh. u. Burm. Prop. 1, 5, 10. Bünem. Lact. 1, 3, 21 u. 4, 15, 16. Hildebr. Apul. met. 7, 9. p. 552. – β) in indirekter Rede: sed quid ego haec pluribus disputo, cum ipsa pecunia numero et summā suā, quanta fuerit, ostendat, Cic. – 2) neutr. subst.: a) Nom. quantum, wie wichtig, quantum est, quod fata tenentur! Lucan. 3, 392. – b) Genet. quanti? wie hoch? wie teuer? u. zwar: α) in direkter Frage: quanti emit? Ter.: quanti est sapere! wie schätzbar ist es usw., Ter. – β in indirekter Rede: quanti veheret, interrogavi, Quint.: tenta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.: cum scias, quanti Tulliam faciam, Cic. – 3) neutr. quantum adv., wie sehr! wie heftig! hei mihi, qualis erat! qu. mutatus ab illo Hectore! Verg.: qu. in sinu filiae flevit! Sen.

    B) emphat., wie wenig! wie gering! 1) adi., in indirekter Rede, quae qualiacunque in me sunt (me enim ipsum paenitet, quanta sint) etc., Cic. or. 130. – 2) subst.: a) quantum: α) in direkter Frage: quantum est, quod desit in istis ad plenum facinus? Ov. met. 15, 468. – β) in indirekter Rede: enim quantum hic operis fiat paenitet, Ter. heaut. 72: in quibus quantum tu ipse speres facile perspicio, Cic. ad Att. 3, 9, 2 (dazu Boot mehr Stellen aus Cic.): neque īam, quid existimetis de illo, sed quantum audeatis vereor, Sall. hist. fr. 1, 41. § 20 (1, 45. § 20): discite, quam parvo liceat producere vitam, et quantum natura petat, Lucan. 4, 378. – b) Genet. quanti, α) in direkter Frage: quanti tandem est ista hominum gloria, quae etc., Cic. de rep. 6, 25 (= Cic. somn. Scip. 7. § 18): quanti vero ista civitas aestimanda est, ex qua boni sapientesque pelluntur? Cic. Tusc. 5, 109. – β) in indirekter Rede: legatorum verba quanti fecerit, pericula mea declarant, Sall. Iug. 24, 7. – / Archaist. quamtus, a, um, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 39 u. 43.

    lateinisch-deutsches > quantus

  • 20 alioqui

    ălĭōquī (ălĭōquīn), adv. [st1]1 [-] sous d'autres rapports, du reste.    - Asiana gens tumidior alioqui et jactantior, vaniore etiam dicendi gloria inflata est, Quint. 12, 10, 17, la nation asiatique déjà, à d'autres égards, assez gonflée et pleine de jactance, s'est en outre enorgueillie d'une gloire oratoire plus creuse.    - mors Marcelli cum alioqui nriserabilis fuit, tum quod, Liv. 27, 27, 11: la mort de Marcellus déplorable à d'autres égards le fut surtout parce que...    - triumphatum de Tiburtibus, alioquin mitis victoria fuit, Liv. 7, 19, 2: il y eut célébration du triomphe sur les Tiburtes, mais au demeurant la victoire fut clémente.    - si vitiis mediocribus ac mea paucis mendosast natura, alioqui recta, Hor. S. 1, 6, 66: si seulement quelques défauts véniels entachent mon naturel, droit au demeurant.    - rem atrocem Larcius a servis suis passus est, superbus alioqui dominus et sævus, Plin. Ep. 3, 14, 1: Larcius a subi de ses esclaves un traitement affreux, c'était d'ailleurs un maître despotique et cruel.    - tumulum tutum commodumque alioqui, nisi quod longinquæ aquationis erat, cepit, Liv. 30, 29, 10: il occupa un tertre, par ailleurs sûr et commode, mais éloigné des approvisionnements d'eau. [st1]2 [-] autrement, sans quoi.    - bellorum civilium furor intra coloniam meam me continuit; alioqui potui illud ingenium cognoscere, Sen. Contr. 1 praef. 11: la fureur des guerres civiles me retint dans ma colonie; sans cela j'aurais pu connaître cet illustre génie [Cicéron].    - puto nondum, alioqui narrasses mihi, Plin. Ep. 8, 8: pas encore, je crois, sinon tu m'en aurais parlé.    - cf. Sen. Polyb. 18, 5; Ep. 94, 17, etc.; Quint. 10, 6, 6, etc.; Plin. Ep. 1, 20, 2, etc.
    * * *
    ălĭōquī (ălĭōquīn), adv. [st1]1 [-] sous d'autres rapports, du reste.    - Asiana gens tumidior alioqui et jactantior, vaniore etiam dicendi gloria inflata est, Quint. 12, 10, 17, la nation asiatique déjà, à d'autres égards, assez gonflée et pleine de jactance, s'est en outre enorgueillie d'une gloire oratoire plus creuse.    - mors Marcelli cum alioqui nriserabilis fuit, tum quod, Liv. 27, 27, 11: la mort de Marcellus déplorable à d'autres égards le fut surtout parce que...    - triumphatum de Tiburtibus, alioquin mitis victoria fuit, Liv. 7, 19, 2: il y eut célébration du triomphe sur les Tiburtes, mais au demeurant la victoire fut clémente.    - si vitiis mediocribus ac mea paucis mendosast natura, alioqui recta, Hor. S. 1, 6, 66: si seulement quelques défauts véniels entachent mon naturel, droit au demeurant.    - rem atrocem Larcius a servis suis passus est, superbus alioqui dominus et sævus, Plin. Ep. 3, 14, 1: Larcius a subi de ses esclaves un traitement affreux, c'était d'ailleurs un maître despotique et cruel.    - tumulum tutum commodumque alioqui, nisi quod longinquæ aquationis erat, cepit, Liv. 30, 29, 10: il occupa un tertre, par ailleurs sûr et commode, mais éloigné des approvisionnements d'eau. [st1]2 [-] autrement, sans quoi.    - bellorum civilium furor intra coloniam meam me continuit; alioqui potui illud ingenium cognoscere, Sen. Contr. 1 praef. 11: la fureur des guerres civiles me retint dans ma colonie; sans cela j'aurais pu connaître cet illustre génie [Cicéron].    - puto nondum, alioqui narrasses mihi, Plin. Ep. 8, 8: pas encore, je crois, sinon tu m'en aurais parlé.    - cf. Sen. Polyb. 18, 5; Ep. 94, 17, etc.; Quint. 10, 6, 6, etc.; Plin. Ep. 1, 20, 2, etc.
    * * *
        Alioqui, siue Alioquin, Coniunctio, pen. prod. Ci. Quorum ab Oratoris iudicio delectus magnus adhibebitur. Alioquin quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis? Autrement, Sans cela, Sinon, Que si non.

    Dictionarium latinogallicum > alioqui

См. также в других словарях:

  • Feci quod potui, faciant meliora potentes — Feci quod potui faciant meliora potentes  латинское крылатое выражение. Переводится как «Я сделал [всё], что смог, пусть те, кто смогут, сделают лучше». Выражение употребляют, подводя итог своим достижениям в какой либо области или… …   Википедия

  • feci quod potui, faciant meuora potentes — лат. (фэци квод потуи, фациант мэлиора потэнтэс) я сделал, что мог, кто может, пусть сделает лучше. В несколько измененном виде этой фразой римские консулы завершали свою отчетную речь, сдавая свои полномочия следующему консулу. Толковый словарь… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • CALAMUS Indicus — seu Arundo Indica, in versibus Varronis, qui apud Isidorum citantur, Indica non magnâ nimis arbore crescit harundo: Illius e lentu premitur radicibus humor, Dulcia cui nequeant succo contendere mella. Dionysio Afro dicitur κάλαμος Ε᾿ρυθραῖος, in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Pertes de livres pendant l'Antiquité tardive — Traduction à relire Bücherverlust …   Wikipédia en Français

  • pouvoir — 1. pouvoir [ puvwar ] v. tr. <conjug. : 33; p. p. inv. pu> (REM. je puis est vieilli, sauf dans l interrogation directe où il est obligatoire : puis je ?) • 1440; poeir, pooir, povoir, en a. fr.; pod(e)ir 842; lat. pop. °potere, réfect. du… …   Encyclopédie Universelle

  • Latin conjugation — Conjugation is the creation of derived forms of a verb from its basic forms or principal parts. It may be affected by person, number, gender, tense, mood, voice or other language specific factors. When, for example, we use a verb to function as… …   Wikipedia

  • De Munitionibus Castrorum — This article is part of the series on: Military of ancient Rome (portal) 753 BC – AD 476 Structural history Roman army (unit types and ranks …   Wikipedia

  • Bücherverluste in der Spätantike — Die Bücherverluste in der Spätantike (der Epoche zwischen dem späten 3. und dem späten 6. Jahrhundert) stellen eine unwiederbringliche Einbuße für das kulturelle Erbe der klassischen Antike dar. Durch den Überlieferungsverlust eines Großteils der …   Deutsch Wikipedia

  • Felix Faber — Eingeklebte Miniatur des Sinai in Hartmann Schedels Abschrift des Evagatoriums 1509 Felix Fabri, deutsch: Schmid, oft fälschlich: Faber (* um 1437/38 in Zürich; † wohl 14. März 1502 in Ulm) war ein Dominikanermönch und Schriftsteller, der vor… …   Deutsch Wikipedia

  • Felix Fabri — Eingeklebte Miniatur des Sinai in Hartmann Schedels Abschrift des Evagatoriums 1509 Felix Fabri, deutsch: Schmid, oft fälschlich: Faber (* um 1438 oder 1439[1] in Zürich; † wohl 14. März 1502 in Ulm) war ein Dominikanermönch und …   Deutsch Wikipedia

  • Fluctuat nec mergitur — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»